|
31. Gheùt
Nhìn moät ñöùa beù muï maãm, khaùu-khænh, chuùng ta buoät mieäng: Troâng deã gheùt gheâ. Thì phaûi hieåu raèng noù deã thöông laøm sao. Tieáng Vieät laéc-leùo vaø hay kinh-khuûng. Gheùt vaø yeâu noù thöôøng hay laéc-leùo nhö vaäy.
Moät chieàu vaøng ñeïp-ñeõ. Anh heïn tôùi vôùi em, roài hai ñöùa naém tay nhau ñi treân con ñöôøng thô-moäng coù caây xanh rôïp boùng haïnh-phuùc, coù gioù nheï chuyeån lôøi aân-tình. Em ñaõ söûa-soaïn caû tieáng, nhoeûn mieäng cöôøi tröôùc göông khoâng bieát bao nhieâu laàn. Ñaõ quaù 5 phuùt, 10 phuùt, 15 phuùt, nay gaàn 20 phuùt, vaø kìa anh tôùi. Maét em suïp xuoáng, moâi em heát cöôøi. Em gheùt anh roài. Em hôøn-doãi quay ñi. Em yeâu hay gheùt anh? Tình-caûm loän-xoän quaù. Yeâu-gheùt laéc-leùo gheâ.
Yeâu - maët maøy hôùn-hôû xuyùt-xoa - Yeâu ngoït yeâu ngaøo. Gheùt - maët maøy nhaên nhoù baåm röïc - gheùt cay gheùt ñaéng. Noäi trong ngoân-töø chuùng ta cuõng ñònh giaù yeâu hôn gheùt roõ-raøng.
Trong khu vöôøn tình-caûm: hæ, noä, ai, cuï, aùi, oá, duïc. Döôøng nhö chuùng ta chæ nhaän ra hai caây hoa möøng, yeâu, vaø coá coâng vun-boùn. Coøn laïi giaän, buoàn, sôï, gheùt, muoán, thì khoâng laø coû daïi, cuõng laø chaø-chuoâm. Thaønh-kieán nhö vaäy e laàm.
Moïi tình-caûm trong con ngöôøi ñeàu toát vì do Ñöùc Chuùa Trôøi ban cho töø chính Ngaøi (Saùng-theá kyù 1:26). Nhöng tieác thay, moïi tình-caûm ñaõ bò toäi-loãi laøm maát thöïc-chaát, xaùo-troän taùc-duïng.
Cuõng nhö yeâu. Gheùt khoù dieãn-taû baèng lôøi nhöng deã nhaän thaáy baèng tröïc-giaùc. Gheùt vaø yeâu tuy laø hai ñöôøng nghòch chieàu nhöng cuøng chung moät muïc-ñích. Noù gioáng nhö ta xöû-duïng caùi naù cao su. Keùo saâu vaøo chieàu naøy ñeå vieân ñaïn vaêng xa veà chieàu kia. Gheùt yeâu caùch bieät nhö toái vôùi saùng. Nhöng moät ngoïn ñeøn saùng phaûi nhôø boùng toái.
"Öa chaùnh-tröïc, gheùt söï troäm-cöôùp vaø baát-nghóa" (EÂ-sai 61:8). "Haõy gheùt ñieàu döõ maø öa ñieàu laønh" (A-moát 5:15). Yeâu gheùt töông-quan, hoã-trôï nhö vaäy. Theá maø yeâu thì ñöôïc ca-tuïng, coøn gheùt thì bò cheâ-bai. Vì sao? Chæ vì ñoái-töôïng cuûa gheùt khoâng theå ca-tuïng ñöôïc. Kinh-Thaùnh cheùp: "Coù saùu ñieàu Ñöùc Gieâ-hoâ-va gheùt, vaø baûy ñieàu Ngaøi laáy laøm gôùm-ghieác: Con maét kieâu-ngaïo, löôõi doái-traù, tay laøm ñoå huyeát voâ toäi; loøng toan nhöõng möu aùc, chaân voäi-vaøng chaïy ñeán söï döõ, keû laøm chöùng gian vaø noùi ñieàu doái, cuøng keû gieo söï tranh-caïnh trong voøng anh em" (Chaâm-ngoân 6:16-19). Thöû hoûi coù vaên, thi, nhaïc-só naøo ca-tuïng "con maét kieâu-ngaïo, caùi löôõi doái-traù ... loøng toan nhöõng möu aùc". Traùi laïi con maét xanh - cöûa-ngoõ cuûa tình yeâu; caùi löôõi ngoït-ngaøo - doøng suoái nhaân-aùi. Taám loøng chaân-thaät - vöôøn hoa baùc-aùi thì khoâng thieáu gì lôøi taùn-döông.
Toâi coù anh baïn nhaïc-só, vôï con ñuøm-ñeà laïi coù taùnh laêng-nhaêng. Anh baïn toâi laïi ñeà quyeát caùi taùnh laêng-nhaêng ñoù laø do "maùu ngheä-só" phaùt-xuaát. Coù laàn anh taâm-söï vôùi toâi: Toäi-loãi ñaâu ñaùng gheùt caû, coù nhöõng toäi ñaùng yeâu laém (yù anh muoán noùi toäi ngoaïi tình). Roài anh keát-luaän: Khoâng ñaùng yeâu sao laém ngöôøi thích phaïm toäi theá. Toäi-nghieäp anh baïn toâi. Laøm gì coù toäi-loãi ñaùng yeâu. Anh baïn toâi ñaõ bò toäi-loãi baét-phuïc neân ñaõ "laøm ñieàu mình gheùt" ñoù thoâi (Roâ-ma 7:15).
Chuùng ta ñaõ xöû-duïng tình-caûm gheùt nhö theá naøo? Di-töû-Haø laøm quan nöôùc Veä. Moät ñeâm nghe tin meï ñau naëng. Di-töû-Haø ñaõ laáy troäm xe vua veà thaêm meï, daãu bieát laøm nhö vaäy seõ bò aùn chaët chaân. Vua hay tin, thaàm nghó, khen Di-töû-Haø laø ngöôøi con chí hieáu, thöông meï ñeán noãi khoâng sôï chaët chaân. Vua caøng theâm loøng yeâu Di-töû-Haø. Roài moät hoâm khaùc, Di-töû-Haø cuøng daïo chôi vôùi vua trong vöôøn. Di-töû-Haø haùi ñöôïc traùi ñaøo, aên ngon quaù beøn trao cho vua. Vua thaàm nghó, khen: cuûa ñang ngon mieäng maø bieát nhöôøng cho ta. Vua caøng theâm loøng yeâu Di-töû-Haø.
Chaúng bao laâu, Di-töû-Haø laøm ñieàu phaät yù vua. Vua nghó laïi nhöõng vieäc cuõ. Di-töû-Haø caû gan laáy xe vua ñi, coi pheùp nöôùc chaúng ra gì. Laïi coøn ngaïo-maïn trao cho vua traùi ñaøo aên dôû. Caøng nghó caøng gheùt. Vua beøn baét Di-töû-Haø trò toäi.
Cuøng moät ngöôøi, cuøng moät vieäc maø khi nghó toát neân yeâu, khi nghó xaáu neân gheùt.
"Yeâu nhau laém, caén nhau ñau". Ñoù laø haäu-quaû theâ-thaûm khi tình-caûm gheùt xaâm-laêng caên-cöù ñieåm cuûa tình-caûm yeâu.
Khi yeâu traùi aáu cuõng troøn
Khi gheùt boà-hoøn cuõng meùo.
Tình caûm yeâu gheùt chi-phoái taâm naõo laøm caûm-nghó sai leäch. Voõng-moâ con maét löông taâm caàn taám kính thieâng-löông ñieàu chænh, haàu caûm-nghó, nhaän-thöùc ñuùng-ñaén, giuùp tình-caûm yeâu gheùt xoay ñuùng chieàu.
Con ngöôøi laø sinh-vaät duy nhöùt ñaõ ñöôïc Ñöùc Chuùa Trôøi ban cho lôøi noùi traàm-boång líu-lo ñeå phoâ-baøy caûm-nghó, keát-noái töông-giao. Theá maø nhaïc gia Banwagon caûm thaáy con ngöôøi ñaõ duøng phaàn lôùn lôøi noùi cuûa mình ñeå "gaàm-göø" keû khaùc. Döôøng nhö trong moãi chuùng ta, boâng hoàng yeâu-thöông eøo-uoät giöõa buïi gai raäm-raïp ghen-gheùt. Chuùng ta cuõng khaùc ôû loaøi vaät ñieåm naøy. Khi nhöõng con vaät laï gaëp nhau, hai con gaø khaùc chuoàng chaúng haïn. Bò ñem nhoát vôùi nhau laø chí-choùe, laø moå, laø ñaù. Nhöng khi ñaõ beùn hôi, quen tieáng thì "soáng chung hoøa-bình". Neáu coøn ñaù nhau, cuõng chaúng qua laø taïi ñaùm ngöôøi tinh-nghòch, ñem gaø boâi maët ñeå chuùng khoâng coøn nhaän ra thaân-thích, khieán laâm caûnh "gaø nhaø boâi maët ñaù nhau".
Traùi laïi con ngöôøi khi môùi gaëp nhau thì tay baét maët möøng, anh anh toâi toâi; chò chò em em. Anh caàn gì? goïi toâi nheù. Chò thieáu chi? Laáy ñôõ cuûa em saøi taïm. Ngöôøi ngöôøi haøo-hieäp, tình ngöôøi cao voøi-voïi. Theá maø chaúng bao laâu, caùi nhieät keá tình ngöôøi cao voøi-voïi ñoù ñaõ tuït xuoáng döôùi khoâng ñoä. Beân naøy, beân kia, troâng thaáy caùi maët ñaõ phaùt gheùt. Rình-moø sô-hôû nhau, baét-beû lôøi noùi cuûa nhau ñeå theâm ñieàu-kieän caàn vaø ñuû baét tình ngöôøi khuaát-phuïc. Laï sao? Thaùnh Phao-loâ ñaõ noùi: "Chuùng ta ... ñaùng bò ngöôøi ta gheùt vaø töï chuùng ta cuõng gheùt laãn nhau" (Tít 3:3). Chæ vì chuùng ta ñaõ ra khoûi quyõ ñaïo yeâu-thöông cuûa Ñöùc Chuùa Trôøi maø böôùc vaøo quyõ-ñaïo gian-aùc cuûa ma-quæ. Chuùng ta ñaõ khöôùc-töø aùnh-saùng thieân-thöôïng (Giaêng 1:5) maø ham-thích söï toái-taêm cuûa vua môø toái (EÂ-pheâ-soâ 6:12), neân loøng chuùng ta "chan-chöùa nhöõng ñieàu ghen-gheùt" (Roâ-ma 1:29). Loøng chuùng ta chöùa caû "moät boà dao gaêm". Mong raèng nhöõng chöông tôùi seõ giuùp chuùng ta khoâng chöùa vuõ-khí baát hôïp phaùp maø chæ giöõ vaøi con dao gaêm ñeå töï-veä hay xöû-duïng hôïp vôùi thieân-luaân.
|