50. Sai
Coù nhieàu caùi ñuùng hay sai thaät khoù phaân-bieät. Coù vieäc mình cho laø ñuùng maø ngöôøi laïi cho laø sai hay ngöôïc laïi. Coù nhieàu ñieàu, môùi ñaàu mình cho laø ñuùng, theá maø khi nghó kyõ, laïi thaáy laø sai. Coù nhöõng vieäc phaûi ñôïi ñeán luùc keát-thuùc môùi nhaän bieát ñuùng hay sai. Ñuùng hay sai coøn tuøy theo söï tri-thöùc, ñaïo-ñöùc, nieàm tin, caûm-xuùc vaø töøng-traûi ôû ñôøi.
Coù ngöôøi cho raèng ngöôøi Vieät ta, nhöõng "ai" soáng treân daûi ñaát hình chöõ S thì thöôøng "Sai". Caùi "Sai" naèm trong huyeàn-thoaïi nguoàn goác daân Vieät "con roàng chaùu tieân".
Theo huyeàn-thoaïi nguoàn-goác Vieät phaùt-sinh töø boá laø Laïc-long-Quaân thuoäc gioáng roàng ôû nöôùc vaø meï laø tieân-nöõ AÂu-cô ôû nuùi, khaùc loaøi maø vaãn laáy ñöôïc nhau laø chuyeän "sai". Laáy nhau laïi khoâng sinh-ñeû bình-thöôøng maø ñeû ra moät boïc traêm tröùng, nôû ra traêm thaèng con trai. Keát-thuùc tình duyeân laø chia-reõ chæ vì caùi "thích" cuûa hai ngöôøi. Choàng thích ôû nöôùc, vôï thích ôû caïn neân döùt tình laø "sai". Ly-dò khoâng chia cuûa maø laïi chia con. Naêm möôi trai ôû vôùi meï treân nuùi, naêm möôi trai theo boá veà bieån. Toaøn trai khoâng maø vaãn sinh-soâi naåy-nôû ra gioáng Vieät thì thaät "sai". Daân toäc Vieät "sai" töø thuôû ban ñaàu neân "sai" di-truyeàn caû haäu-theá. Daân-toäc ta khoán-khoå vì caùc nhaø laõnh-ñaïo "sai" trong chính-saùch vaø ñöôøng-loái. Thaät ra haàu heát caùc nhaø laõnh-ñaïo treân theá-giôùi ñeàu sai, khoâng nhieàu thì ít. Chæ coù moät ngöôøi töï nhaän mình khoâng sai, "voâ-ngoä", ñoù laø Ñöùc Giaùo-Hoaøng.
Trong moät cuoäc tranh taøi, "sö noùi sö phaûi, vaõi noùi vaõi hay" thì "lyù cuûa keû maïnh bao giôø cuõng phaûi" vaø keû yeáu-theá phaûi nhaän phaàn sai veà mình cho ñöôïc yeân thaân. Trong ñôøi soáng vôï-choàng, tröôùc gioït ngaén, gioït daøi cuûa vôï, choàng ñaønh phaûi thì-thaàm: Thoâi, thì em ñuùng, anh sai, chòu chöa? Tröôùc veû maët ñöa ñaùm cuûa choàng, vôï thoû-theû: Thoâi, thì em sai, anh ñuùng, chòu chöa? Ñeå roài chôø thôøi-cô thuaän-tieän, haäu xeùt.
Nhaän thaáy vieäc sai cuûa ngöôøi khaùc, daàu söï nhaän-ñònh cuûa mình chöa chaéc ñaõ ñuùng cuõng thöôøng "coù yù-kieán". Thaáy caùi sai cuûa ngöôøi khaùc maø thuoäc laõnh-vöïc chuyeân-moân cuûa mình thì nhaát ñònh phaûi leân tieáng. Leân tieáng veà caùi sai cuûa ngöôøi ñeå minh-ñònh caùi ñuùng theo quan-ñieåm vaø tri-thöùc cuûa mình. Caùi söï leân tieáng naøy maø khoâng kheùo laø gaây thuø chuoác oaùn ngay. Ngöôøi ôû theá maïnh, theá ñaøn anh thöôøng söûa-sai vôùi gioïng daïy-baûo. Keû yeáu, lôùp ñaøn em thöôøng nhoû nheû vôùi "thieån yù", vaø thoøng theâm caâu: Neáu nhaän-ñònh sai laàm thì mong ñöôïc quí vò cao-minh chæ giaùo. Neáu thaáy söï sai laàm cuûa vò cao minh, thaàn-töôïng cuûa nhieàu ngöôøi thì ngaäm mieäng laø ñieàu toát nhöùt, keûo "böùt daây ñoäng röøng". Neáu chaúng-ñaëng-ñöøng chæ coøn caùch söûa sai giaùn-tieáp ñeå löông-taâm ngöôøi tri-thöùc, ñaïo-ñöùc ñöôïc bình-yeân, vì thaáy sai maø khoâng noùi cuõng laø moät toäi vaäy.
Chuùng ta sai trong suy-nghó vaø haønh-ñoäng laø chuyeän bình-thöôøng. Bieát sai khi thaát-baïi, bieát hoaøn-chænh ñeå thaønh-coâng thì "thaát-baïi laø meï thaønh-coâng". Bieát ñöôïc caùi sai bôûi suy-nghieäm vaø ñöôïc daïy-baûo.
Coù nhöõng caùi sai khoâng phaûi laø thieáu tri-thöùc hay thieáu kinh-nghieäm ôû ñôøi. Baùc-só Thomas Moyers töøng ñöôïc coi laø "cha cuûa saûn-khoa" taïi beänh vieän Sharp Memorial ôû San Diego, ñaõ gaây moät soá nguy-haïi nghieâm-troïng cho caùc beänh nhaân. Caùi "sai" cuûa baùc-só trong khi haønh-ngheà chæ vì baùc-só bò chöùng beänh maát trí alzheimer's ôû giai-ñoaïn ñaàu maø baùc-só khoâng bieát.
Khi toå-phuï loaøi ngöôøi laø A-ñam vaø EÂ-va nghe Sa-tan caùm-doã thì coù haønh-ñoäng sai, baát tuaân lôøi Ñöùc Chuùa Trôøi haùi traùi caám aên, phaïm toäi. Töø ñoù, loaøi ngöôøi baét ñaàu sai trong tö-töôûng vaø haønh-ñoäng.
Caû nhaân-loaïi ñeàu sai. Chuùng ta sai khoâng phaûi vì thieáu tri-thöùc hay thieáu kinh-nghieäm. Nhöng chuùng ta sai vì chöùng beänh toäi-loãi trong chuùng ta maø chuùng ta khoâng bieát. Vì côù ñoù, chuùng ta suy-nghó vaø haønh-ñoäng sai maø vaãn cho laø ñuùng nhö lôøi Kinh-Thaùnh ghi: "Ñöôøng loái keû ngu-muoäi voán ngay thaúng theo maét noù", ñeán noãi "coù moät con ñöôøng coi döôøng nhö chaùnh-ñaùng (ñuùng) cho loaøi ngöôøi; nhöng ñeán cuoái cuøng noù thaønh ra neûo cuûa söï cheát (sai)" (Chaâm-ngoân 12:15; 14:12).
Chuùng ta sai chaúng nhöõng vì côù toäi-loãi, maø coøn vì soáng trong tình-traïng toái-taêm taâm-linh bôûi "chuùa cuûa ñôøi naøy (Sa-tan) ñaõ laøm muø loøng" chuùng ta (II Coâ-rinh-toâ 4:4). Chuùng ta "muø loøng" neân laâm vaøo caûnh nhaän-ñònh gioáng nhö naêm anh muø xem voi, rôø ñöôïc phaàn naøo cuûa voi thì nghó voi "ñuùng" nhö vaäy.
Trong tình-traïng "muø loøng" vaãn khoâng thieáu nhieàu vò cho mình "saùng trí, saùng loøng" laàn moø ñi tìm chaân-lyù, tìm ñöôøng giaûi-thoùat cho nhaân-loaïi toäi-loãi. Con ñöôøng naøo quí vò naøy neâu ra cuõng laø "chaùnh ñaïo" caû, ñuùng caû. Tieác thay, hoï ñaõ laâm vaøo caûnh "keû muø daét keû muø" ñeå roài "caû hai seõ cuøng teù xuoáng hoá" (Ma-thi-ô 14:14) maø naøo coù bieát. Kinh-Thaùnh xaùc-quyeát: Chuùng ta "thaûy ñeàu nhö chieân ñi laïc (sai), ai theo ñöôøng (sai) naáy" (EÂ-sai 53:6).
Kính thöa Quí vò. Chæ coù moät Ñaáng khoâng sai, ñoù laø Ñöùc Chuùa Trôøi. Chæ coù moät ngöôøi khoâng sai, ñoù laø Ñöùc Chuùa Jeâsus - Ñöùc Chuùa Trôøi thaønh nhaân. Ñöùc Chuùa Jeâsus khoâng sai neân Ngaøi phaùn: "Ta laø söï saùng cuûa theá-gian; ngöôøi naøo theo ta (tin nhaän Chuùa Jeâsus laøm Cöùu Chuùa cuûa mình), chaúng ñi trong nôi toái-taêm (soáng sai), nhöng coù aùnh-saùng cuûa söï soáng (soáng ñuùng)" (Giaêng 8:12).
Chuùa Jeâsus phaùn: "Ta laø ñöôøng ñi, chaân-lyù vaø söï soáng" (Giaêng 14:6). Ngaøi laø "chaùnh ñaïo". Qua Ngaøi, chuùng ta ñöôïc tha toäi, ñöôïc cöùu-roãi, ñöôïc lieân-keát vôùi Ñöùc Chuùa Trôøi. Ngaøi laø "chaân-lyù" neân moïi ñieàu daïy-doã cuûa Ngaøi ñeàu "ñuùng". Baát cöù ai baèng loøng tin nhaän Ngaøi laøm Cöùu Chuùa cuûa mình, laø ñi treân "ñöôøng" - chaùnh-ñaïo; hoïc, hieåu roõ vaø laøm theo "chaân-lyù thì chaéc-chaén ñöôïc "söï soáng".
Cô-ñoác nhaân laém khi vaãn sai trong cuoäc soáng. Nhöng Cô-ñoác nhaân coù Chuùa Thaùnh-Linh ngöï trong loøng. Ngaøi caùo-traùch Cô-ñoác nhaân nhöõng khi sai, khieán Cô-ñoác nhaân aên-naên, hoái-caûi, xöng toäi. Chuùa Thaùnh-Linh coøn höôùng-daãn Cô-ñoác nhaân vaøo moïi "chaân-lyù" nhö lôøi Chuùa Jeâsus phaùn: "Ngaøi daãn caùc ngöôøi vaøo moïi chaân lyù", "caùc ngöôi seõ bieát chaân-lyù vaø chaân-lyù seõ buoâng-tha caùc ngöôi" khoûi nhöõng ñieàu sai (Giaêng 16:13; 8:32).
Ñöùc Chuùa Trôøi cho Cô-ñoác nhaân cuoán Kinh-Thaùnh. Ñieàu gì Kinh-Thaùnh baûo ñöøng laøm thì chaéc-chaén ñieàu ñoù sai. Ñieàu gì Kinh-Thaùnh baûo laøm thì chaéc-chaén ñieàu ñoù ñuùng. Vì côù ñoù, Cô-ñoác nhaân muoán soáng ñuùng thì phaûi ñoïc vaø hoïc Kinh-Thaùnh, "suy gaãm ngaøy vaø ñeâm, haàu cho caån-thaän laøm theo moïi ñieàu ñaõ cheùp ôû trong; vì nhö vaäy ngöôi môùi ñöôïc may-maén trong con ñöôøng mình vaø môùi ñöôïc phöôùc" (Gioâ-sueâ 1:8).
Neáu Quí vò thaáy Kinh-Thaùnh sai vaø nhöõng ñieàu ngöôøi Cô-ñoác chuùng toâi tin laø sai. Xin Quí vò vui loøng chæ daïy cho chuùng toâi. Neáu Quí vò khoâng tìm thaáy chuùng toâi sai thì e raèng nieàm tin, con ñöôøng Quí vò ñang ñi khoâng ñuùng.
|