|
48. Taâm Trí
Noùi ñeán taâm-trí con ngöôøi, chuùng ta nghó ngay ñeán naõo boä. Ñöùng veà phöông-dieän sinh-vaät hoïc, thaân-theå con ngöôøi quaû thaät laø moät vuõ-truï thaâu goïn (thaân nhaân thò tieåu thieân-ñòa). Thaät laø moät kyø-quan trong vuõ-truï, vaø naõo boä phaûi ñöôïc coi laø kyø-quan baäc nhaát trong caùc kyø-quan. Naõo boä cuõng coù theå coi nhö moät boä maùy cöïc-kyø tinh-vi vaø raát ñaéc-duïng. Noù chæ naëng 1kg36, ñöôïc caáu-taïo baèng moät khoái vaät-chaát hoàng xaùm, aåm, daõn-hoài, chöùa khoaûng 30 tyû teá-baøo. Noù laø cô-quan ñaàu-naõo ñieàu-khieån vaø ñieàu-chænh toaøn-boä cô-theå con ngöôøi. Chính ta laø chuû noù, nhöng khoâng ñuû trí hieåu noù hoaëc töôûng-töôïng heát veà noù.
Naøy nheù, chuùng ta chæ hieåu ñaïi-khaùi: Hoaït-ñoäng cuûa oùc khoâng phaûi laø hoaït-ñoäng cuûa baép-thòt maø chæ coù phaûn-öùng ñieän hoùa töïa nhö ñieän trong bình aéc-qui vaäy. Baûn chaát cuûa oùc coù theå hoaït-ñoäng maõi-maõi, neân trí-oùc khoâng bao giôø bieát meät-moûi. Khi chuùng ta thaáy naëng ñaàu sau nhieàu giôø laøm vieäc baèng trí-oùc. Söï meät-moûi ñoù thöïc-söï chæ ôû maét, ôû caùc baép-thòt coå vaø löng. Hoaëc theo caùc nhaø taâm-lyù hoïc thì söï meät-moûi trí-oùc laø söï ñaõng-trí vaø thieáu khaû-naêng chieán-thaéng yù-nghó muoán ñöôïc giaûi-trí.
Theo giaùo-sö Bruce Bliven. Tö-töôûng, trí-nhôù vaø taát caû hoaït-ñoäng cuûa löông-tri con ngöôøi chöùa-ñöïng trong 10 ñeán 12 tyû teá-baøo li-ti bao-boïc baèng moät lôùp sôïi cöïc-kyø nhoû dính lieàn vaøo nhau vôùi nhöõng luoàng ñieän chuyeån qua laïi. Tö-töôûng vaø trí-nhôù tuøy thuoäc vaøo söï löu-chuyeån cuûa nhöõng luoàng ñieän ñoù. Hieän nay ngöôøi ta chöa bieát roõ baèng caùch naøo oùc ta coù theå ghi nhaän nhöõng hình-aûnh, maøu saéc ñaõ nhìn thaáy, nhöõng aâm-thanh traàm-boång ñaõ nghe, nhöõng caûm-xuùc, nhöõng öu-tö chôït ñeán, chôït ñi, roài phaân loaïi, xaép-xeáp thöù-töï vaøo "tuû hoà-sô löu-nieäm". Moät soá baùc-hoïc cho raèng moãi kyû-nieäm ñöôïc chöùa trong vaøi traêm ñeán vaøi ngaøn teá-baøo dính lieàn vôùi nhau keát thaønh töøng voøng. Moät soá baùc-hoïc khaùc laïi cho raèng nhöõng ñieàu ñaõ ghi nhaän ñöôïc in treân töøng teá-baøo nhö nhöõng guùt thaét ôû töøng khuùc moät treân moät sôïi daây. Laï moät ñieàu, nhöõng ñieàu trí oùc ghi laïi thì laïi coù theå vöôït xa toång-soá nhöng teá-baøo cuûa naõo. Giaùo-sö Bruce Bliven cho bieát moät ngöôøi 70 tuoåi coù theå chöùa ñeán 15 ngaøn tyû nhöõng ñieàu ghi nhôù khaùc nhau.
Tuy hoaït-ñoäng cuûa oùc khoâng phaûi laø hoaït-ñoäng cuûa baép thòt, nhöng laïi gioáng baép thòt. Neáu trí-oùc khoâng chòu hoaït-ñoäng, oùc seõ bò teâ-lieät. Traùi laïi, khi oùc hoaït-ñoäng, oùc seõ taïo ra moät chaát môõ caàn-thieát chung quanh sôù naõo giuùp cho oùc hoaït-ñoäng maïnh-meõ.
Boä oùc toát khoâng phaûi laø boä oùc "vó-ñaïi" vì laém anh "to ñaàu maø daïi". Caùc nhaø khoa-hoïc cho raèng boä oùc naøo maø maøng bao-boïc naõo coù nhieàu neáp cuoán (circonvilutions), ñöôïc löu-thoâng ñeàu-ñaën khí-huyeát laøm cho naõo luoân-luoân ñaày-ñuû maùu, döôõng-khí, chaát glucose vaø moät vaøi hoùa-chaát quan-troïng khaùc thì boä oùc ñoù toát, thoâng-minh, khoân-ngoan.
Phaûi, loaøi ngöôøi ñaõ coù nhöõng boä oùc cöïc-kyø khoân-ngoan ñeå coù theå töï phuï "Baùch ban taän ñoaït thieân coâng xaûo".
Phaûi, loaøi ngöôøi ñaõ coù nhöõng boä oùc cöïc-kyø khoân-ngoan ñeå töï khaùm-phaù ra mình laø con chaùu cuûa loaøi haàu, loaøi khæ.
Phaûi, loaøi ngöôøi ñaõ coù nhöõng boä oùc cöïc-kyø khoân-ngoan ñeå taïo ra ñöôïc chaát DDT dieät coân-truøng; coâng-thöùc 2-4-D ñeå gieát coû daïi; coâng-thöùc 1080 ñeå gieát chuoät vaø coâng-thöùc E=MC2 ñeå ... tieâu-dieät loaøi ngöôøi.
Trong Kinh Phaùp-Cuù, Phaät giaùo cho raèng "trí-tueä laø nguoàn-goác cuûa muoân vieäc laønh, söï giaùc-ngoä laøm cho con ngöôøi hoaøn-toaøn veà phöông-dieän trí-tueä". Ñöùc Quoác laø moät nöôùc coù neàn vaên-hoùa cao laïi saûn-xuaát ñuôïc moät Hitler, moät Himler, hay moät Joseph Gobbels, coù baèng tieán-só trieát hoïc, ñaõ bò lòch-söû loaøi ngöôøi coi nhö nhöõng teân ñoà-teå cuûa nhaân-loaïi.
Chuùng ta ñang soáng trong moät thôøi-kyø maø nhaân-loaïi ñaõ vaø ñang haêm-he tieâu-dieät nhau vì yù-thöùc heä. Chuùng ta ñang soáng trong moät thôøi-kyø maø nhaân-loaïi baét ñaàu sôï-haõi ñieàu mình hoïc bieát, ñieàu mình khaùm-phaù, ñieàu mình phaùt-minh. Con ngöôøi khoâng coøn ñuû khaû-naêng ñeå cheá-ngöï ñieàu mình hieåu-bieát nöõa. Chuùng ta ñang soáng trong moät thôøi-kyø nhaân-loaïi lo-aâu veà beänh taâm-trí nhö laø moät beänh truyeàn-nhieãm cöïc-kyø nguy-hieåm. Ñang coù chieàu-höôùng quy moïi haønh-ñoäng xaáu-xa, toäi-aùc laø haäu-quaû cuûa beänh taâm-trí.
Môøi quí vò böôùc vaøo vaøi laõnh-vöïc taâm-trí ôû nhöõng chöông tôùi.
|