|
37. Khen
Ngöôøi mình deø-daët khen nhau. Cöù sôï khen ai laø töï thuù raèng mình ñaây thua keùm. Ngöôøi AÂu-Myõ laïi khen nhau aøo-aøo ñeå toû ta ñaây laø ngöôøi am-hieåu. Daàu töï-ti hay töï toân, ai cuõng thích ñöôïc khen caû.
Coù ngöôøi chæ bieát khen "phoø-maõ toát aùo". Coù ngöôøi laïi chæ khen "ngoïc aån trong ñaù". Coù ngöôøi thích-thuù khi ñöôïc khen oàn-aøo, boäc-loä. Coù ngöôøi khoaùi-traù khi ñöôïc khen ngaám-ngaàm, teá-nhò. Khen ngaàm vaø hieåu ñöôïc khen ngaàm khoâng phaûi laø deã. Toâi thuù vò veà caùch khen cuûa AÙn-Töû vôùi Teà-Vöông. Teà-Vöông uoáng röôïu quaù nhieàu, coù khi boû caû vieäc trieàu-ñình. Huyeàn-Chöông quyeát-ñònh can vua boû röôïu baèng khoâng oâng töï-töû. Teà-Vöông tôùi than-thôû vôùi teå-töôùng AÙn-Töû:
- Huyeàn-Chöông khuyeân ta boû röôïu, neáu ta nghe lôøi y thì ta quaù yeáu. Nhöng neáu ta khoâng nghe lôøi y, ta chaéc maát moät hieàn thaàn. Ta raát tieác.
AÙn-Töû ñaùp:
- Thaät laø may cho Huyeàn-Chöông. Neáu y gaëp vua Kieät, vua Truï ngoan-coá thì y chaéc cheát.
Teà-Vöông trôû veà quyeát-ñònh boû röôïu. Lôøi noùi cuûa AÙn-Töû laø moät lôøi khen thaàm: Teà-Vöông laø moät minh-quaân. Moät minh-quaân thì khoâng theå ngoan-coá khieán moät hieàn-thaàn trong nöôùc phaûi töï-töû.
Lôøi khen thöôøng ñem laïi danh-döï cho con ngöôøi. Nhöng soáng trong xaõ-hoäi ñaày gian-manh, aùc yù, bieát bao söï khen-taëng chæ laø duïng yù ñaåy ta vaøo con ñöôøng cuøng. Bieát bao anh-huøng lao-ñoäng vôùi daï-daøy xeïp-leùp coá-gaéng laøm vöôït chæ-tieâu ñeå guïc ngaõ nôi coâng-tröôøng. Bieát bao thanh-nieân laên mình vaøo toäi-aùc chæ vì nhöõng tieáng hoan-hoâ cuûa baïn-beø. Bieát bao ngöôøi vaãn "u-meâ" nhö con quaï trong thô nguï-ngoân cuûa Laõ-phuïng-Tieân. Con quaï ñaäu treân caây, moû ngaäm mieáng baùnh söõa. Choàn ñöùng döôùi goác nhìn maåu baùnh maø theøm. Choàn caát tieáng khen boä loâng ñen cuûa quaï khoâng thua gì loâng cuûa chim phuïng-hoaøng, vaø baáy laâu nay nghe danh quaï hoùt raát hay vaø vaãn chöa coù dòp thöôûng-thöùc. Quaï phôûn chí, haù mieäng hoùt, baùnh rôùt xuoáng, choàn ñôùp ñi thaúng, chaúng theøm nghe tieáng quaï keâu. "Ñöôïc tieáng khen, ho, hen, chaúng coøn".
Lôøi khen cuûa ngöôøi ñôøi laø söï xaùc-chöùng caùi taøi, caùi ñöùc, caùi coâng-nghieäp, caùi khí-lieät cuûa mình. Noù laøm mình vui, noù laøm mình haõnh-dieän. Chính Chuùa Jeâsus cuõng ñöôïc Ñöùc Chuùa Trôøi xaùc-chöùng baèng moät lôøi khen: "Naày laø Con yeâu-daáu cuûa ta, ñeïp loøng ta moïi ñöôøng" (Ma-thi-ô 3:17). Ñöùc Chuùa Trôøi ñaõ xaùc-chöùng. Theá maø nhieàu ngöôøi vaãn thôø-ô, laõnh-ñaïm, khoâng chòu keát-hieäp vôùi Chuùa Jeâsus ñeå ñöôïc ñeïp loøng Ñöùc Chuùa Trôøi.
Soáng ôû caùi xaõ-hoäi loäng giaû thaønh chaân, nhìn gaø hoùa cuoác. Ngöôøi ñôøi khoâng nhaän ra caùi taøi, caùi ñöùc, caùi coâng-nghieäp, caùi khí-lieät cuûa ta maø taùn-tuïng. Thì ít ra loøng ta cuõng ñaõ töï khen ñeå nieàm vui, nieàm haõnh-dieän aâm-thaàm nhen-nhuùm. Vaø "ñôïi Chuùa ñeán ...; baáy giôø, ai naáy seõ bôûi Ñöùc Chuùa Trôøi maø laõnh söï khen-ngôïi mình ñaùng laõnh" (I Coâ-rinh-toâ 4:5).
Thaáy ngöôøi coù taøi, coù ñöùc, coù coâng-nghieäp, coù khí-lieät ñöôïc ngöôøi ñôøi khen-ngôïi. Laém ngöôøi coá laøm ñuû caùch ñeå ñöôïc tieáng khen, haàu chöùng-toû caùi taøi, caùi ñöùc, caùi coâng-nghieäp, caùi khí-lieät cuûa mình. Tieác raèng "caùi aùo khoâng laøm neân thaày tu", huy-chöông do chaïy-choït, xin-xoû khoâng laøm neân ngöôøi huøng. Nhaän-thöùc ñöôïc lôøi Chuùa Jeâsus phaùn: "Neáu ai haàu-vieäc ta, thì Cha ta aét toân-quí ngöôøi" (Giaêng 12:26). Theá roài, coù nhieàu ngöôøi mang danh "haàu-vieäc Chuùa", nhöng hoï ... "chaúng haàu-vieäc Ñaáng Christ ... song haàu-vieäc caùi buïng hoï" (Roâ-ma 16:18). Neáu löông-taâm chöa ñeán noãi chai-lì, thì cuõng coù ngaøy hoå-theïn vôùi söï khen haõo. Ngay khi laøm vieäc Chuùa vôùi chuû taâm ñeå ñöôïc khen thì cuõng ñaõ khoâng ñaùng ñöôïc khen roài.
Trong moïi laõnh-vöïc, tuøy theo tri-thöùc vaø taøi-ngheä maø ngöôøi saønh-ñieäu trôû neân khoù-khaên trong söï chaáp-nhaän, chôù khoâng theå sao cuõng ñöôïc. Coù moät nhaïc-só vó-caàm trình-dieãn buoåi ra maét coâng-chuùng sau nhieàu naêm daøy coâng taäp-luyeän. Nhaïc-só ñaøn döùt baûn thöù nhöùt, caû hoäi-tröôøng voã tay taùn-thöôûng. Nhaïc-só ñaøn tieáp baûn thöù hai, caû hoäi-tröôøng voã tay taùn-thöôûng khi tieáng ñaøn vöøa döùt. Nhaïc-só tieáp-tuïc ñaøn baûn thöù ba, vaø moät laàn nöõa hoäi-tröôøng vang tieáng phaùo tay. Nhaïc-só mæm cöôøi haân-hoan cuùi ñaàu caûm-taï thính giaû. Nhaïc-só lui vaøo haäu-tröôøng. Moät kyù-giaû böôùc tôùi phoûng-vaán:
- Xin nhaïc-só cho bieát lyù-do: Hai baûn ñaàu nhaïc-só chôi raát hay vaø ñöôïc thính-giaû voã tay taùn-thöôûng nhieät-lieät, theá maø neùt maët nhaïc-só vaãn bình-thaûn vaø döôøng nhö nhaïc-só khoâng maáy haøi loøng veà taøi-ngheä cuûa mình. Nhöng khi döùt baûn thöù ba, caû hoäi-tröôøng vaãn noàng-nhieät taùn-thöôûng nhö hai laàn tröôùc. Nhöng ñeán laàn naøy nhaïc-só môùi loä veû haân-hoan. Xin nhaïc-só cho bieát taïi sao?
- Raát deã hieåu, raát ñôn-giaûn. Vì maõi ñeán döùt baûn thöù ba, toâi môùi thaáy vò thaày cuûa toâi ngoài ôû goùc traùi hoäi-tröôøng gaät gaät caùi ñaàu.
Hôõi Cô-ñoác nhaân. Haõy ñôïi cho ñöôïc lôøi khen "ñöôïc laém" (Ma-thi-ô 25:11) töø mieäng Chuùa Jeâsus yeâu-daáu phaùn vôùi mình. Neáu chöa nghe ñöôïc lôøi phaùn aáy töø nôi Chuùa Jeâsus, thì moïi lôøi khen taëng khaùc chæ laø nieàm vui nhoû beù coù cuõng ñöôïc maø khoâng coù cuõng ñöôïc.
|